Veel mensen denken dat christelijke politieke partijen allerlei dingen aan Nederland willen opleggen met als enige argument dat het nu eenmaal in de Bijbel staat. ‘Als je naar de Bijbel wilt luisteren, moet je het zelf weten, maar val er andere mensen niet mee lastig’, lijkt de redenering. Dat geldt ook voor het debat over de koopzondag. Maar laat dat nu juist een punt zijn waarbij Bijbelse argumentatie helemaal niet nodig is om tot een standpunt te komen.

Vanochtend was ik in Amsterdam-Noord bij het startschot van de actie Winkelrust. Verschillende vakbonden (waaronder ook de seculiere FNV) komen in het geweer tegen de voortgaande uitbreiding van de hoeveelheid koopzondagen. En terecht!

De zondag is, net als de zaterdag, in Nederland een vrije dag. Dat betekent dat werknemers dan niet verplicht zijn te werken. Je zou dus denken dat iedereen die niet op zondag wil werken, dat prima zelf kan beslissen. Maar dat blijkt in de praktijk tegen te vallen. Nu is het zo dat in de meeste CAO’s is vastgelegd dat er een toeslag geldt voor op zondag werken, zoals dat vroeger ook voor de zaterdag gold. Dat betekent dat de meeste winkels die zondag open zijn worden bemand door oproepkrachten (vaak studenten) die niet fulltime werken en graag bereid zijn zondag te werken. Dat levert immers meer op, en zij pakken hun vrije dag wel op een ander moment in de week.

Veel kleinere winkeliers kunnen dat dure zondagpersoneel echter niet betalen. Terwijl hun omzetcijfers laten zien dat zij wel gedwongen worden open te gaan op zondag wanneer concurrenten dat doen, omdat ze anders omzet mislopen.

Je zou zeggen: schaf dan die zondagstoelage af, zodat winkeliers op zondag goedkoper mensen kunnen laten werken. Maar dat werkt natuurlijk ook niet: wanneer er niet extra verdiend kan worden, werken al die oproepkrachten natuurlijk liever doordeweeks. Dat betekent dat winkeliers een beroep zullen moeten doen op hun vaste personeel, maar die mensen zien het doorgaans niet zitten op zondag te moeten werken.

Het gevolg hiervan is voorspelbaar: hoewel werknemers formeel niet op zondag hoeven te werken, gebeurt het steeds vaker dat een werkgever zegt: je moet op zondag werken, anders wordt je contract niet verlengd. Op dat moment is van vrijwilligheid nauwelijks sprake.

Daar wordt wel eens tegen ingebracht dat mensen die op zondag werken op een andere dag in de week vrij krijgen? Ja, dat kan zo zijn. Maar wat kun je met die vrije dag? Als je kinderen hebt, gaan die naar school, een eventuele partner werkt wellicht, er zijn geen kerkdiensten, er is geen voetbal op tv en de sportclubs in de buurt hebben overdag ook geen activiteiten. Verder staat er overal file en gaat voor de wereld om je heen het leven gewoon door. Dat zal een leuke vrije dag worden.

Wat lijkt op een uitbreiding van de vrijheid (‘op zondag ook lekker kunnen winkelen’) blijkt in wezen dus een inperking daarvan te zijn. Terwijl het ook economisch niks oplevert, zoals het Centraal Planbureau eerder dit jaar liet zien. En terwijl er in Nederland al ruimschoots gelegenheid is om je boodschappen te doen: het is flauwekul als beweerd wordt dat je anders niet aan je boodschappen toekomt. Veel supermarkten zijn in Nederland rond de tachtig uur per week open, en andere winkels meer dan vijftig uur, je kunt niet met droge ogen beweren dat je dan de hele week niet in de gelegenheid bent om je inkopen te doen.

Ik hoop dat het duidelijk is: dit punt is moeiteloos te onderbouwen zonder daar de Bijbel bij te gebruiken. Natuurlijk laat de Bijbel mij wel zien dat een dag rust in de week goed is voor de mens, maar dat maakt voor de argumentatie niets uit. Van het willen opleggen van fundamentalistische standpunten aan de rest van de bevolking is dan ook helemaal geen sprake.

Hugo Scherff

lijsttrekker ChristenUnie Amsterdam
amsterdam.christenunie.nl

P.S. Voor meer informatie en de petitie: www.winkelrust.nl